Ιουλία, γύρνα πίσω
Ομάδα ΟΚΤΩ – SOUL
Στη Σοφίτα
Αυτός που θα ελπίσει να συναντήσει τον Ντανίλο Κις στο έργο που με τ’ όνομά του και τον τίτλο του πρωτόλειου κειμένου του «Σοφίτα» (του έργου που η κριτική το χαρακτήρισε «Χωρίς κοινωνικές αναφορές παρακολουθούμε τους κυματισμούς και την εξομολόγηση μιας συνείδησης που αιμάσσει από τον ανεκπλήρωτο έρωτα και τις υπαρξιακές αγωνίες, ενοφθαλμίζοντας στην ιστορία τα αδιέξοδα της ζωής του και την δημιουργική περιπέτεια της γραφής» ) παρουσιάζεται στον πάνω χώρο του Soul από την ομάδα «Οκτώ», θα απελπιστεί. Βέβαια στους τίτλους δηλώνεται πως πρόκειται για διασκευή αλλά και μ’ αυτή την προϋπόθεση τίποτα απ’ τον Γιουγκοσλαύο συγγραφέα δεν διατηρείται στην παράσταση. Αυτό βέβαια δεν είναι αθέμιτο. Συχνά, συχνότατα η σκηνοθετική διεξαγωγή απεξαρτάται απ’ το κείμενο και διατηρεί μόνο μια αναφορά στην αφετηρία των αυτοσχεδιασμών και την αναζητήσεων ενός διαφορετικού προσανατολισμού.
Δεν κατανόησα ωστόσο που σκόπευε το σκηνικό αποτέλεσμα της ομάδας «Οκτώ», δεν μπόρεσα ν’ αντιληφθώ ούτε και ποιοι κώδικες μας προτείνονταν για την επικοινωνία με το θέαμα, δεν έβγαλα κανένα νόημα απ’ τα λόγια και τις σκηνές, απ’ τις εμφανίσεις και τις μεταμορφώσεις, απ’ τις μετακινήσεις και τις στάσεις των προσώπων. Ούτε καν διέκρινα αυτά που διακρίνονται στο βιβλίο δηλαδή: «Ένα ερωτικό σονέτο -ένα ωραίο ερωτικό σονέτο- είναι ένα λιθόστρωτο πάνω στο τέλμα των τυποποιημένων λεξιλογίων. Μια μικρή νησίδα πάνω στην οποία μπορούμε να σταθούμε.»
Φαίνεται πάντως πως μια σκιώδης υπόθεση αγωνιζόταν να προβάλει και να αρθρωθεί και απ’ όσο κατάλαβα κάποιος άφησε κάποια και πήγε στον κόλπο των δελφινιών κι όταν γύρισε αυτή είχε πάρει τον κακό δρόμο. Σ’ αυτό το σημείο μπαίνει ένα σεξουαλικό όργιο με πουριτανικό ένδυμα (αφού οι ταινίες του παληού ελληνικού σινεμά, στις σκηνές της πλαζ ήταν ενδυματολογικά περισσότερο απελευθερωμένες) με «καλοφασκιωμένα» τα κορίτσια της παρτούζας μη τυχόν και παρεξηγηθούν οι προθέσεις μας. Ναι μεν τολμηρότητα αλλά στα πλαίσια του επιτρεπτού. Μοναδική παρέκκλιση απ’ την ευπρέπεια το γλείψιμο στο…πρόσωπο (αηδία, να σαλιώνουν τα μάγουλα της ηθοποιού) ως ακραία σεξουαλική διαστροφή, τάχα. Κι εδώ χωράει απαιτητικό το ερώτημα τι θέλει να πει αυτό το έργο-παράσταση, κι ακόμα γιατί οι συντελεστές μόχθησαν, ξοδεύτηκαν, αναλώθηκαν να το ανεβάσουν;
Έχω ένα πρόβλημα, αγαπητοί μου. Ανησυχώ μήπως είμαι παρωχημένων αντιλήψεων. Μήπως αδυνατώ να κατανοήσω τα νέα ρεύματα. Μου έχει δημιουργήσει τραύμα που κάποιοι θεωρητικοί μου «χτύπησαν» πως το θέατρο μ’ έχει ξεπεράσει. Γι αυτό και τις αντιρρήσεις μου τις διατυπώνω με δισταγμό και σας παρακαλώ βάλτε τις απόψεις μου σε μια δοκιμασία και πηγαίνετε να δείτε το εν λόγω πόνημα και διορθώστε με. Ανακαλέστε με στη τάξη και κηρύξτε τις γνώνες μου σε καραντίνα.
Ανησυχώ όμως μήπως, παρ’ όλα αυτά έχω κάποιο δίκιο και το θέατρο τραβάει πράγματι δρόμο χαώδη και αλλοπρόσαλλο και με το πρόσχημα των τάχα ανανεωτισμών πορεύεται σε σημείο άγονο και στείρο.
Άδικα ωστόσο ανησυχώ γιατί έχει αποδειχθεί πως το θέατρο είναι φτιαγμένο από ανθεκτικά υλικά και διατηρείται αλώβητο πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια. Στο κάτω κάτω τέτοιες παραστάσεις αποτελούν μια πρόκληση η αν θέλετε ένα στοίχημα. Επειδή άνθρωποι είναι αυτοί που το φτιάχνουν όπως κι αυτοί που το βλέπουν, άνθρωποι που στοχάζονται, αισθάνονται και πάσχουν, αν λοιπόν μέσα απ’ αυτή η άλλη θεατρική πρόταση, δυνηθούν να επικοινωνήσουν τότε η παράσταση είναι δικαιωμένη.
Δεν εξέλειπε μόνο ο Ντανίλο Κις απ’ τη συγκεκριμένη παράσταση, απουσίασε και η Ιουλία Σιάμου, η ευαίσθητη, η ευρηματική, η ευφάνταστη, η Ιουλία που προκαλούσε άλλοτε έναν εσωτερικό λυγμό και μια αισθητική συγκίνηση με τα σκηνικά της ποιήματα. Αδύνατο να πιστέψω πως όλες τις εξαίσιες σκηνές της παράστασης «Το αμάρτημα της μητρός» και των «Αργοναυτικών», αυτά τα εξαίσια σκιρτήματα ποιητικού ρεαλισμού (αυτά όλα που με είχαν ενθουσιάσει και την πρότεινα για τα βραβεία Κουν) έδωσαν τη θέση τους στα ευτελή και ανόητα, όπως η κοπέλα με το ταγιέρ που αυνανίζεται. Παιδιά, πως μπορείτε να καταβαραθρώνετε έτσι τα καλλιτεχνικά σας όνειρα;
Ιουλία νομίζω παραπλανήθηκες, γύρνα πίσω.
Γιώργος Χατζηδάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου